του Γιάνη Βαρουφάκη από το protagon
Δημοσιογράφος: Κύριε αστυνόμε, κινούνται αργά;
Αστυνόμος: Ναι, είναι νεκρά. Είναι σε οικτρή κατάσταση. Αλλά αν δεν κάνουμε κάτι θα μας αφανίσουν (*)
(*) Από την ταινία Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών, του George Romero (1968)
Το πρόβλημα της Ευρώπης είναι οι τράπεζές της. Τράπεζες που δεν ζουν πια αλλά και που δεν πεθαίνουν. Τράπεζες ζόμπι που κινδυνεύουν να παρασύρουν όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα μαζί τους. Νεκροζώντανες τράπεζες που η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) πασχίζει να αναστήσει με άσκοπες ανθρωποθυσίες (λέγε με συνταξιούχο στον καιρό του πακέτου στήριξης) και ξόρκια (σαν τα σημερινά ανέκδοτα περί ισοσκελισμένων κρατικών προϋπολογισμών με τα οποία προσπαθούν να εξευμενίσουν τις αγορές).
Αυτή ήταν και η ουσία του πακέτου στήριξης, δήθεν, του ελληνικού δημοσίου το οποίο υπογράψαμε με το ΔΝΤ και την ΕΕ. Όποιος πείστηκε, τότε, ότι επρόκειτο για προσπάθεια διάσωσης της Ελλάδας, παρακαλώ να το ξανασκεφτεί. Για ένα πακέτο στήριξης των ευρωπαϊκών τραπεζών επρόκειτο.
Αυτό, από μόνο του, δεν είναι κακό. Αν είχε ελπίδες να πετύχει ως τέτοιο, να το συζητούσαμε. Δεν έχει όμως. Δανείζοντας το ελληνικό κράτος (και μεθαύριο το Πορτογαλικό, το Ισπανικό κλπ) για να μεταφέρει τα δανεικά στις τράπεζες, απλώς μεταθέτει το πρόβλημα στο μέλλον, ενισχύοντάς το μάλιστα. Αν η ΕΕ συνεχίσει έτσι, θα αφανιστούμε όλοι: Έλληνες και Γερμανοί, Πορτογάλοι και Ολλανδοί, δίκαιοι και άδικοι.
Πριν το 2008 οι τράπεζες, αρχικά στις ΗΠΑ αλλά κατόπιν και στην Ευρώπη (ακόμα και στην συντηρητική Ελβετία) έκαναν κάτι το πραγματικά εκπληκτικό. Δημιούργησαν ποταμούς ιδιωτικού χρήματος και το έριξαν στην αγορά. Το όνειρο του καθενός μας, να έχουμε ένα ιδιωτικό ATM στο σπίτι μας που να γεννά χρήματα χωρίς να χρεωνόμαστε, οι τράπεζες το έκαναν πραγματικότητα!
Π;vς; Δάνεισαν στον κ. Μπάμπη χρήματα για να αγοράσει ένα σπίτι. Μετά πήραν κομματάκια χαρτί πάνω στα οποία κατέγραψαν περίπλοκα στοιχήματα π.χ. "ο κάτοχος αυτού του χαρτιού δικαιούται να πάρει €1000 από τον κ. Μπάμπη την τάδε του μηνός, εκτός αν στο μεταξύ ο δείκτης Nikkei του Τόκυο αυξηθεί κατά 2% περισσότερο του Hang Seng του Χονγκ Κονγκ οπότε θα πάρει €1100 από την κα Τούλα, η οποία..., εκτός βέβαια αν..." Κατόπιν πούλησαν αυτά τα χαρτιά σε μια περίοδο που επενδυτές έψαχναν σαν τρελοί να αγοράσουν κάτι που θα τους έδινε μεγαλύτερο επιτόκιο από το χαμηλό επιτόκιο της αγοράς.
Σε μια περίοδο που ήταν σχεδόν σίγουρο ότι και ο κ. Μπάμπης θα πλήρωνε και ο δείκτης Nikkei θα ανέβαινε, οι τιμές αυτών των χαρτιών ενισχύονταν. Τότε, οι θεσμικοί αγοραστές (με τα πολλά χρήματα, συνήθως άλλων) έκαναν κάτι φοβερό: Αγόραζαν όχι μόνο αυτά τα χαρτιά αλλά και το δικαίωμα/υποχρέωση να αγοράσουν στο μέλλον πολύ περισσότερα στην σημερινή τιμή. Όσο η τιμή ανέβαινε, πλούτιζαν εκθετικά (με το ρίσκο και του αντίθετου όμως - το οποίο κάποια στιγμή...).
Βλέποντάς τους να πλουτίζουν, οι τράπεζες που δεν εξέδιδαν αυτά τα χαρτάκια (παράγωγα λέγονται) ζήλεψαν. Χρησιμοποίησαν τα χρήματα των πελατών τους και άρχισαν να αγοράζουν τέτοια χαρτάκια μανιωδώς. Μέχρι που δεν έμεινε χώρος στα χρηματοκιβώτιά τους για τίποτα άλλο. Όσο κρατούσαν τα πανηγύρια και οι χοροί, τα περιουσιακά τους στοιχεία φάνταζαν καταπληκτικά. Όσο για τις ανάγκες τους σε ρευστό, κανένα πρόβλημα. Τα επιτόκια ήταν τόσο χαμηλά, δεδομένης της τεράστιας ποσότητας (δημόσιου και ιδιωτικού) χρήματος που όταν η μία τράπεζα δεν είχε ρευστό, της δάνειζε η άλλη φτηνά, άμεσα και εύκολα.
Παρατηρήσατε την ειρωνεία; Τραπεζίτες που όπου στέκονταν και όπου βρισκόντουσαν διακήρυτταν την σημασία της δημοσιονομικής πειθαρχίας του κράτους, που έβγαζαν πύρινους λόγους εναντίον του τυπώματος «πληθωριστικού» χρήματος από τα κράτη, που κινδυνολογούσαν ότι η οικονομία δεν θα αντέξει αν οι εργαζόμενοι πάρουν αύξηση πάνω από τον πληθωρισμό, οι ίδιοι κύριοι έκοβαν τόνους ιδιωτικού χρήματος με το οποίο χρηματοδοτούσαν λογιών-λογιών πυραμίδες - και, βέβαια, μισθούς και μπόνους (για πάρτι τους) που θα έκαναν ακόμα και τον Μίδα να κοκκινίσει.
Μέχρι που η φούσκα έσκασε. Πώς; Όταν η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ ανέβασε λίγο τα επιτόκια, ο κ. Μπάμπης κάποια στιγμή δεν μπόρεσε να πληρώσει τα €1000 του στεγαστικού του που έλεγε το χαρτάκι ότι είχε λαμβάνειν ο κάτοχός του. Έτσι όσοι είχαν τέτοια χαρτάκια άρχισαν να τα ξεφορτώνονται μέχρι που κανείς δεν τα ήθελε πια. Έλα όμως που αυτά τα χαρτάκια είχαν μετατραπεί στο ιδιωτικό χρήμα που κινούσε το διεθνές τραπεζικό σύστημα;
Για να μην καταστραφούν τα πάντα, οι ΗΠΑ και η ΕΕ είπαν στις τράπεζες: «Μην σας νοιάζει. Θα αναπληρώσουμε με δημόσιο χρήμα το ιδιωτικό που εσείς ως δια μαγείας κατασκευάσατε, από το οποίο κερδίσατε πακτωλούς πλούτου, αλλά το οποίο τώρα, και πάλι ως δια μαγείας, έγινε σκόνη και έρευσε μέσα από τα δάκτυλά σας.» ΗΠΑ και ΕΕ, λοιπόν, αναγκάστηκαν να αναπληρώσουν το κάλπικο ιδιωτικό χρήμα του τραπεζικού τομέα με φερέγγυο δημόσιο χρήμα. Για να είναι όμως φερέγγυο, αναγκάστηκαν να μην το τυπώσουν αλλά να το δανειστούν από αυτούς που έχουν αποταμιεύσεις: Τους Κινέζους, Ιάπωνες, Άραβες και Γερμανούς επενδυτές (π.χ. ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και αρκετούς ιδιώτες που προτιμούσαν, μετά το ξεσκέπασμα των τραπεζών, να δανείζουν κράτη παρά τράπεζες).
Και τότε τι νομίζετε ότι έκαναν οι τράπεζες; Πρώτον, δάνεισαν τα κράτη από το δημόσιο χρήμα που πήραν από εκείνα με τεράστιο επιτόκιο. Δεύτερον, άρχισαν να γράφουν σε νέα χαρτάκια νέα στοιχήματα του τύπου «ο κάτοχος αυτού του χαρτιού δικαιούται να πάρει €1000 από το γερμανικό δημόσιο την τάδε του μηνός, εκτός αν στο μεταξύ το χρέος της Ελλάδας αυξηθεί κατά 2% περισσότερο του χρέους της Γερμανίας, εκτός βέβαια αν...» Για να το πω απλά, τα ίδια Παντελάκη μου τα ίδια Παντελή μου: Φτού κι από την αρχή, άρχισαν να ξανα-παράγουν νέο ιδιωτικό χρήμα.
Για δύο περίπου χρόνια μας έλεγαν: «Είδατε πως τα καταφέραμε και ξεπεράσαμε την κρίση; Επιστρέψαμε μάλιστα και τα δανεικά στα κράτη μας!» Ναι, είναι αλήθεια. Με τι χρήματα όμως; Με νέο ιδιωτικό χρήμα, ίδιο και απαράλλακτο εκείνου του ιδιωτικού χρήματος του οποίου η «γένεση» δημιούργησε την κρίση του 2008!
Αυτό που συνέβη με την Ελλάδα στην αρχή του 2010 δεν είναι τίποτα άλλο από μια επανάληψη εκείνου του «έργου» του 2008. Όπως τότε που με την μικρή άνοδο των επιτοκίων ο κ. Μπάμπης δεν μπόρεσε να πληρώσει το μεγάλο χρέος που του είχαν φορτώσει οι τράπεζες στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν το ιδιωτικό χρήμα, έτσι φέτος η Ελλαδίτσα μας βρέθηκε στην ίδια θέση. Αν δεν βρισκόταν εκείνη, θα βρισκόταν κάποια άλλη γειτόνισσα.
Έχοντας ήδη καεί το 2008, τότε που ξάφνου τα μαγικά χαρτάκια δεν τα ήθελε κανείς, κάποιοι επενδυτές αποφάσισαν να μην την πατήσουν όπως τότε και άρχισαν να ξεφορτώνονται τα νέα χαρτάκια. Έτσι, κατέρρευσε και αυτό το νέο ιδιωτικό χρήμα, οπότε πείστηκε η Γερμανία να δημιουργήσει «ταμείο» €1 τρις (υποτίθεται) για να στηρίξει εμάς τους νότιους. Στην ουσία, το μόνο που κάνει είναι ότι και το 2008: Αντικαθιστά το νέο ιδιωτικό χρήμα των αδιόρθωτων τραπεζών με ακόμα μεγαλύτερα ποσά νέου δημόσιου χρήματος.
Πρόκειται για έργο φρίκης και τρόμου. Από την στιγμή που οι τράπεζες, ανεξέλεγκτες, δημιούργησαν τεράστιες ποσότητες ιδιωτικού χρήματος (τα λεγόμενα τοξικά παράγωγα), έγιναν ζόμπι. Το ιδιωτικό αυτό χρήμα είναι καταδικασμένο να μετατρέπεται σε σκόνη στα χέρια τους. Όσο η ΕΕ το αντικαθιστά με νέο ζεστό δημόσιο χρήμα, κρατά τα ζόμπι σε κατάσταση λίμπο με κόστος την εκθετική αφαίμαξη των ευρωπαϊκών πλεονασμάτων, την συρρίκνωση της πραγματικής οικονομίας, και την τρελή πορεία προς τον εκτροχιασμό ολόκληρης της Ευρώπης.
• Όσο ακούμε τους ηγέτες μας να μιλάνε για το υπέρτατο καθήκον να ισοσκελιστούν οι προϋπολογισμοί των κρατών-μελών της ΕΕ (λες και αυτό ήταν το πρόβλημα) καταλαβαίνουμε πως αυτή η τρελή πορεία προς τον πάτο θα συνεχιστεί. Οι αγορές το καταλαβαίνουν, πανικοβάλλονται και έτσι η παραμικρή ανοησία ενός Ούγγρου επαρχιώτη πρωθυπουργού μετατρέπεται σε μείζονα κρίση.
• Όσο οι ηγέτες μας βαυκαλίζονται ότι πακέτα στήριξης (σαν αυτό των ΔΝΤ-ΕΕ) είναι δυνατόν να βγάλουν κράτη σαν το δικό μας από την σκοτοδίνη της κρίσης αποπληθωρισμού-χρέους, κατανοούμε ότι αυτοί οι κύριοι και κυρίες δεν έχουν αποφασίσει ακόμα να γίνουν μέρος της λύσης (αντί για εξαρτήματα του προβλήματος).
• Όσο ακούμε ότι οι μέτοχοι των τραπεζών θα είναι οι μόνοι που δεν θα υποστούν ζημίες από αυτήν την κρίση (την οποία οι δικές τους τράπεζες δημιούργησαν κατασκευάζοντας αθέμιτο ιδιωτικό χρήμα), θα ξέρουμε ότι η κρίση έχει μπροστά της πολύ δρόμο.
• Όσο δεν αντιμετωπίζουμε ως Ευρωπαϊκή Ένωση τον κίνδυνο που αντιπροσωπεύουν οι νεκροζώντανες τράπεζές της ηπείρου μας, τότε η ανάπτυξη, που αποτελεί το μόνο αντίδοτο στο δημόσιο χρέος, δεν θα έρθει ποτέ.(**)
Τέλος, ένα σχόλιο προς εκείνους που μου προσάπτουν ανευθυνότητα επειδή προτείνω την αναδιάρθρωση του χρέους μας (προς τις νεκροζώντανες τράπεζες) χωρίς να λαμβάνω υπ' όψη μου το βαρύ κόστος μιας τέτοιας κίνησης. Μόνο που θα δανειστώ τα λόγια του Winston Churchill, τότε που τον κατηγόρησαν ως φιλοπόλεμο επειδή, εν έτει 1938, είχε καταγγείλει την συμφωνία του Μονάχου του τότε Βρετανού πρωθυπουργού Neville Chamberlain με τον Χίτλερ:
«Είχαμε την επιλογή μεταξύ του πολέμου και της ατίμωσης. Επιλέξαμε την ατίμωση και για αυτό θα έχουμε πόλεμο.»
(**) Μια ματιά αρκεί στην Ιαπωνία, όπου οι νεκροζώντανες τράπεζες δεν της επιτρέπουν να αναπτυχθεί, παρά την προηγμένη τεχνολογία της, την μετρημένη ζωή των πολιτών της, την απίθανη παραγωγικότητα της εργασίας κλπ.
Αναρτήσεις
