23 Ιουλ 2009
Η απόλυτη εξουσία του delete
Του Ρούσου Βρανά από τα Νέα
Το Αmazon...
.. έδωσε τις δικές του εξηγήσεις για την απόφασή του να σβήσει μερικά ψηφιακά βιβλία από αυτά που παρέχει στους πελάτες του. Την περασμένη εβδομάδα, όταν οι χρήστες αυτής της υπηρεσίας κοίταξαν τις οθόνες τους ανακάλυψαν ξαφνικά πως αυτός ο διαδικτυακός εκδοτικός οίκος είχε σβήσει με τηλεχειρισμό τα βιβλία του Όργουελ «1984» και «Φάρμα των ζώων». Με τη δικαιολογία πως δεν είχαν καταβληθεί τα πνευματικά δικαιώματα. Όμως, οι αντιδράσεις των πελατών που είχαν αγοράσει τα βιβλία ήταν τόσο έντονες, που η εταιρεία υποσχέθηκε πως δεν θα ξανασβήσει ποτέ βιβλία.
Ένας...
... που δεν πιστεύει και τόσο σε αυτή την υπόσχεση είναι ο δημοσιογράφος Φάραντ Μάντζου. Αυτό που τον τρομάζει περισσότερο, δεν είναι τόσο η διαγωγή του Αmazon όσο οι τεχνικές δυνατότητες που διαθέτει. «Τώρα πια ξέρουμε πως μπορεί να σβήνει όποιο από τα ηλεκτρονικά βιβλία μας θέλει», γράφει ο Μάντζου στο περιοδικό «Σλέιτ». «Κι αυτό είναι μια φοβερή εξουσία. Καθώς οι βιβλιοθήκες μας μετατρέπονται ολοένα και περισσότερο σε ψηφιακές, κινδυνεύουμε να χάσουμε αυτό που σήμερα θεωρούμε δεδομένο: πως τα βιβλία μας, οι μουσικές μας, οι ταινίες μας είναι πράγματα που μας ανήκουν». Αν το όποιο Αmazon μπορεί να διαγράφει τα ψηφιακά βιβλία που αγορά- ζουμε, τότε ένα δικαστήριο- ή ίσως ένας «Μεγάλος Αδελφός» (για να μπούμε στο κλίμα του Όργουελ)- θα μπορούσε να κάνει το ίδιο. Άλλο να αγοράζεις ένα έντυπο βιβλίο κι άλλο ένα ψηφιακό. Όταν μπαίνεις σε ένα παραδοσιακό βιβλιοπωλείο για να αγοράσεις τη «Φάρμα των ζώων», δεν σε βάζει να υπογράψεις συμβόλαιο με όρους χρήσης που περιορίζουν τα δικαιώματά σου. Κι αν τύχει και το αντίτυπο είναι λαθραίο, κανείς δεν σε υποχρεώνει να το επιστρέψεις. Το έχεις αγοράσει και είναι δικό σου. Με τα ψηφιακά βιβλία, όμως, το πράγμα αλλάζει. Συμφωνείς με τους όρους χρήσης της υπηρεσίας, βάσει των οποίων τα βιβλία δεν αποτελούν ιδιοκτησία σου, αλλά μέρος αυτής της υπηρεσίας την οποία η εταιρεία ελέγχει απόλυτα και τροποποιεί κατά βούληση.
Σε όλον...
... τον κόσμο, βιβλία και έργα τέχνης απαγορεύονταν πάντα για διαφόρους λόγους. Όμως, η διαφορά ανάμεσα στις απαγορεύσεις του σήμερα και του χθες είναι πως εκείνες δεν ήταν απόλυτα εκτελεστές. Οι εκδότες μπορούσαν απλώς να αποσύρουν ένα απαγορευμένο βιβλίο από την κυκλοφορία. Ή να αρνηθούν να το κάνουν. Και πάντως δεν το κατέβαζαν από το ράφι της βιβλιοθήκης του σπιτιού σου.
Το επεισόδιο...
... με το Αmazon θέτει ένα φοβερό προηγούμενο, λέει ο Μάντζου. Η εταιρεία έσβησε βιβλία που κυκλοφορούν και σε έντυπη μορφή. Όμως, στο μέλλον μας που προμηνύεται χωρίς χαρτί- όταν πια όλα τα βιβλία θα υπάρχουν μόνο σαν ηλεκτρονικά αρχεία σε κομπιούτερ- όποιος έχει τη δυνατότητα και την εξουσία θα μπορεί να σβήνει τις λέξεις διά παντός. Κι είναι αυτή μια εξουσία που δεν πρέπει να την αποκτήσει κανένας.