Αποδιοποµπαίος τράγος

Του Μιχάλη Μητσού από το diastaseis.blogspot.com

Από αυτόν τουλάχιστον νοµίζαµε ότι είχαµε απαλλαγεί. Οµως όχι: ο ανεκδιήγητος Χοσέ-Μαρία Αθνάρ αναστήθηκε και ζητά την παραίτηση του Θαπατέρο!

Στο βιβλίο του "Μπίλυ Μπαντ", ο Χέρµαν Μέλβιλ περιγράφει την ιστορία ενός χαρισµατικού ναυτικού που είναι ιδιαίτερα αγαπητός στο πλήρωµα του πλοίου του. Οταν όµως δεν ανταποκρίνεται στα στερεότυπα που έχουν κατασκευάσει γι’ αυτόν, φέρνει στην επιφάνεια όλη την αρνητική τους ενέργεια. Απότοµος στις αντιδράσεις του και µε προβλή µατα έκφρασης όταν δέχεται πίεση, ο Μπίλυ Μπαντ καταλήγει να εκτελεστεί για έναν φόνο που διέπραξε κατά λάθος. «Εδώ δεν µιλάµε για δικαι οσύνη, µιλάµε για την εφαρµογή του νόµου», σηµειώνει το στρατοδικείο στην καταδικαστική του απόφαση.

Αυτόν τον χαρακτήρα θυµήθηκε ο καθηγητής Χοσέ Λουίς Αλβαρεθ όταν είδε τον ισπανό πρωθυπουργό να ανακοινώνει την περασµένη εβδοµάδα τα µέτρα λιτότητας στον πληθυσµό. Οπως και ο Μπίλυ Μπαντ, έτσι και ο Θαπατέρο απέτυχε να δώσει τις απαντήσεις που χρειάζονταν για να υπερασπιστεί την ταυτότητά του. Τι ψυχικό κόστος είχε γι' αυτόν η υιοθέτηση αυτών των οδυνηρών µέτρων; Ποιον σκεφτόταν όταν τα αποφάσι ζε; Ποια στρώµατα του πληθυσµού πραγµατικά τον ενδιαφέρουν; Τι προοπτική προσφέρει στην κοινή γνώµη; Υπάρχει κάποιου είδους δικαιοσύνη; Γιατί αντιµετωπίζει µε τον ίδιο τρό πο όλους τους πολίτες, αφού εκ των πραγµάτων δεν είναι ίσοι; Σε τι είναι τα µέτρα αυτά διαφορετικά από εκείνα που θα είχε πάρει στη θέση του ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Μαριάνο Ραχόι;

Στην περίπτωση του Θαπατέρο, γράφει ο ισπανός καθηγητής στην Ελ Παΐς, αυτό που οι Αγγλοσάξονες αποκαλούν character assassination είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα από την τελευταία του παρέµβαση. Ο πρωθυπουργός είχε διαπράξει µια σειρά από σοβαρά λάθη, όπως η προσωποποίηση του σοσιαλιστικού προγράµµατος, η συγκέντρωση εξουσιών στο πρόσωπό του και η ιδεολογική «αφασία» στο οικονοµικό πεδίο. Ηταν έτσι ο ιδανικός αποδιοποµπαίος τράγος για την οργή του πληθυσµού, όπως δείχνουν οι καταστροφικές τελευταίες δηµοσκοπήσεις. Αυτό που τίθεται όµως σήµερα σε κίνδυνο δεν είναι µόνο η προσωπική περιπέτεια ενός ανθρώπου. Είναι η ποιότητα της ίδιας της δηµοκρατίας και το µέλλον των προοδευτικών πολιτικών επιλογών. Και αυ τό δεν αφορά φυσικά µόνο την Ισπανία.

Τα συνδικάτα γνωρίζουν ότι η θέση τους είναι δύσκολη. Καλούνται να βρουν µια ισορροπία ανάµεσα στη διαµαρτυρία για τον κοινωνικά άδικο χαρακτήρα των µέτρων και την ανάγκη υπεράσπισης ενός προοδευτικού ηγέτη που δέχεται µια ολοµέτωπη επίθεση από τη σκληρή Δεξιά. Κινούνται έτσι προσεκτικά: χθες ανακοίνωσαν την αναβολή της γενικής απεργίας που έχουν αποφασίσει µέχρις ότου διευκρινιστούν οι λεπτοµέρειες του προγράµµατος λιτότητας. Ανάλογη στάση κρατά και η πέραν των σο σιαλιστών Αριστερά. Ακούει κανείς στην Αθήνα;