Στην εποχή της Magna Carta

Tου Στεφανου Κασιματη / kassimatis@kathimerini.gr

Η Magna Carta είναι η συμφωνία, την οποία συνήψε το 1215 ο βασιλιάς της Αγγλίας Ιωάννης ο Ακτήμων με τους γαιοκτήμονες της χώρας του. Εσήμανε το τέλος τού μεταξύ τους πολέμου και την αναγνώριση από πλευράς της μοναρχίας δικαιωμάτων προς τους γαιοκτήμονες· δικαιωμάτων ως τότε ανήκουστων στον μεσαιωνικό κόσμο. Ανάμεσα στα άλλα σημαντικά, όπως φέρ’ ειπείν το habeas corpus, για τα οποία μαθαίναμε κάποτε στο σχολείο (και για τα οποία μαθαίνουν σήμερα μόνον όσα παιδιά έχουν γονείς ευκατάστατους οικονομικά, ώστε να αγοράζουν τις υπηρεσίες της ιδιωτικής εκπαίδευσης...), η Magna Carta περιλαμβάνει και την απαρχή του κοινοβουλευτισμού. Οι ειδικοί την εντοπίζουν στο άρθρο 61, το οποίο εξασφάλιζε την εφαρμογή των προηγουμένων.

Βάσει αυτού, οι βαρώνοι μπορούσαν να εκλέγουν μία επιτροπή -το Μέγα Συμβούλιο, όπως ονομάστηκε αργότερα- αποτελούμενη από 25 μέλη, στην οποία ο βασιλιάς αναγνώριζε το δικαίωμα να διαμαρτυρηθεί για τυχόν παραβίαση των συμπεφωνημένων και να απαιτήσει την αποκατάστασή τους με συγκεκριμένα μέσα. Το άρθρο αυτό έγινε από την αρχή αντικείμενο διαμάχης μεταξύ βαρώνων και μοναρχίας. Χρειάσθηκε να τελειώσει ο 13ος αιώνας, ώσπου η μοναρχία να αποδεχθεί την ύπαρξη ενός αντιπροσωπευτικού σώματος (των ισχυρών έστω) προς το οποίο είναι υπόλογη και περί τα μέσα του 14ου αιώνος θεσπίζεται κάτι παρεμφερές με το Μέγα Συμβούλιο, η εξέλιξη του οποίου στην πορεία των αιώνων οδήγησε στον σύγχρονο κοινοβουλευτισμό.

Τα θυμίζω αυτά διότι είναι η απαραίτητη βάση, προκειμένου να σχολιάσω τα ψηφοδέλτια επικρατείας των δύο μεγάλων κομμάτων. Οσον αφορά το ΠΑΣΟΚ, είναι φανερό ότι βρίσκεται στην περίοδο της μοναρχίας, όπου το άρθρο 61 της Magna Carta έχει καταργηθεί: Ο βασιλιάς κάνει ό,τι θέλει. (Δεν μου μένει μάλιστα καμιά αμφιβολία, όταν διαβάζω στη συνέντευξή του στην «Καθημερινή» να λέει: «Δεν θα ανεχθώ φέουδα»...) Αντιθέτως, στη Ν.Δ., το άρθρο 61 όχι απλώς ισχύει, αλλά εφαρμόζεται κιόλας στην πράξη: Οι βαρώνοι υπαγορεύουν τους όρους τους στη μοναρχία. Αυτά, επί του παρόντος. Σε μερικούς αιώνες (αν όλα πάνε ομαλά...) θα μιλήσουμε για κόμματα με δημοκρατική λειτουργία.